نشریه تعلیم و تربیت استثنایی
سال دهم شماره 100 (فروردین و اردیبهشت 1389)

مقایسه میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبستانی دیرآموز و عادی شهر زنجانمجید رحیمی، جواد قنبری 3بررسی زبانشناختی آواهای زبان فارسی پس از عمل جراحی شکافکاممهدیه سیدزاده اقدم، عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا، فردوس اقاگلزاده 20راهبردهای آموزشی حل مسئله برای دانشآموزان دارای حسابپریشیعبادالله حسن پور هشتایجانی، نرگس علی نژاد مکاری 28قوانین آموزشی برای کودکان دارای کم توانی امیرعباس ابراهیمی 35مهارتهای حرکتی در کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه باکمبود توجه (ADHD) سعید رحیمی 46اختلالات اضطرابی دوران کودکیپاتریشیا گراکزیک و ساچیتا کانولیترجمه: مهرناز کمیجانی 58تربیت افراد دارای اختلال کمبود توجه/بیش فعالی AD/HD ترجمه: هایده بهبودی 66استفاده از سمعک و دیگر تجهیزات کمکشنوایی در کودکان با نشانگان داون «راهنمای خانواده ها»ترجمه: گیتا موللی، بهرام ملکوتی 71مروری بر مقاله های مرتبط 77معرفی کتاب: دانشنامه ناشنوایان 78فراخوان نخستین جشنواره فیلم آوا 81فهرست الفبایی مقاله های منتشر شده در شماره های 88 تا 99 نشریه تعلیم و تربیت استثنایی در سال 1388 83

مسئله ی پژوهش این است که در حال حاضر میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دیرآموزی که با وضعیت فعلی در کنار همسالان عادی خود و با آنها در یک کلاس به تحصیل اشتغال دارند در مقایسه با گروه عادی پیشرفت تحصیلی دارند؟و نیز میزان ارتقاء به پایه ی بالاتر که از مصادیق پیشرفت تحصیلی است در دانش آموزان دیرآموز (نسبت به گروه عادی) چه قدر است؟ و این که آیا دانش آموزان دیرآموز واقعا درس ها را به طور نسبی یاد گرفته و به پایهء بالاتر ارتقاء یافته اند؟ خلاصه این که باتوجه به درصد چشمگیر دانش آموزان دیرآموز در جامعه (که در آینده هم حتما درصدی از دانش آموزان دیرآموز خواهند بود) بررسی پیشرفت تحصیلی آنان با وضعیت فعلی ضروری بوده و باتوجه به یافته ها و تحلیل نتایج،ایجاد تغییراتی در برنامه های آموزشی آنان چاره ناپذیر است مشخص شدن این مسئله از نظر آموزشی حایز اهمیت است که دانش آموزان دیرآموز فاقد عقب ماندگی ذهنی ولی دارای محدودیت هایی در یادگیری هستند که این خصوصیت به صورت عدم موفقیت تحصیلی نمایان می شود اصطلاحی که مولفا کتاب عقب مانده ی ذهنی (براف و اولی ،9991) برای اطلاق به این گروه از دانش آموزان پیشنهاد کرده اند«اختلاف عام یادگیری» است. تفاوت معنی دار نمرات دانش آموزان گروه عادی و دیرآموز (مخصوصا گروه عادی) در ارزشیابی های آموزگاران و پژوهشگر در دروس املاء و ریاضی نکته ی بسیار مهمی است که باید در پژوهش های دیگر و در سطح وسیع تری مورد بررسی قرار گیرد 6-باتوجه به اینکه در پژوهش حاضر حتی دانش- آموزان عادی نیز در ارزشیابی پژوهشگر نمرات بسیار پایینی نسبت به ارزشیابی معلمان کسب کردند ادامهء این روند منجر به ناهمخوانی بیشتر سواد و مهارت و مدرک تحصیلی خواهد گردید به گونه ای که مدرک تحصیلی بیانگر دانش و اطلاعات و مهارتی هم سطح آن مدرک نخواهد بود و نتیجه ی آن جزء اتلاف بودجه و وقت و پرورش نیروی انسانی ناکارآمد نخواهد بود.

مقاله از نظر آماری اختلالات تولید در افراد دارای شکاف کام فارسی زبان را نسبت به نمونه های خارجی با اختلاف معناداری بیشتر(57 درصد نسبت به 32 درصد)نشان می دهد. باتوجه به اینکه تکنیک های جراحی مورد استفاده در ایران مشابه تکنیک های رایج در دنیا است می توان علت بالا بودن آمار اختلالات تولید آواهای گفتاری افراد دارای شکاف کام در ایران را ناشی از عدم مدیریت کار گروهی با حضور کلیه متخصصان و کارشناسان مربوط دانست. دستگاه بازخوان یکی از دستگاه های مهم گفتار است که بدون سلامت آن برخورداری از گفتار طبیعی غیرممکن است. این دستگاه در اثر اختلال شکاف کام که در ارتباط طبیعی حفره های بازخوان حلق،دهان و بینی اختلال ایجاد می کند دچار آسیب می شود که با عمل جراحی ترمیم پذیر است.روش بررسی یافته ها،روش کار مقطعی و توصیفی است. نمونه های مورد مطالعه در این پژوهش سی نفر هستند که در فاصله زمانی پژوهش دست کم شش ماه از زمان جراحی شکاف کام آنها گذشته بود.15 تن از این بیماران پسر و 15 تن دختر بودند با حداقل سنی 5 و حداکثر سنی 15 سال.این افراد از نظر میزان خیشومی شدگی صدا و ویژگی های آوایی 2Lگفتار در قالب هجا و واژه دست کم شش ماه پس از جراحی مورد ارزیابی قرار گرفتند.پرسشنامه ی تولید شامل هجا و واژه که توسط بیمار تولید می شود و ابزار جمع آوری اطلاعات پنج نفر شنونده معمولی با ادراک شنیداری بهنجار فارسی زبان بود و برای تحلیل داده ها از برنامه ی نرم افزاری استفاده شد. نتایج پژوهش یافته ها را می توان به این صورت خلاصه کرد که همه ی واکه ها و همخوان های افراد فارسی زبان پس از عمل جراحی شکاف کام خیشومی شده بودند.

یافته های پژوهشی در کشورهای مختلف حاکی از آن است که 3 تا 5 در صد از جمعیت دانش آموزی دارای مشکلات و کم توانی هایی در یادگیری ریاضیات هستند.علاوه بر مشکلاتی همچون نارساخوانی یا اختلال کمبود توجه همراه با بیش فعالی که ممکن است به صورت همزمان در این گروه مشاهده شود مهمترین مشکلات آنها در حیطه ی ریاضیات عبارتند از:تشخیص شکل،اندازه،مفهوم مجموعه و عدد، تناظر یک با یک،پیوستگی شنیداری-دیداری،اندازه گیری، مفهوم و ارزش پول،مفهوم و بیان زمان و حل مساله.نظر به اهمیت حل مسئله و جایگاه آن در آموزش ریاضیات در مقاله ی حاضر به برخی از راهبرهای آموزشی حل مسئله که می تواند مورد استفاده ی معلمان و مربیان این گروه از دانش آموزان قرار گیرد پرداخته شده است.

سیمای آموزش استثنایی به طور پیوسته درصد سال گذشته در جهان تغییر کرده است.پیشرفت های انجام شده در سده ی نوزدهم و آغاز سده ی بیستم را می توان به تلاش های فردی و بخش عمده ی پیشرفت سالیان اخیر را به تصویب قوانین آموزشی در ایالات متحده نسبت داد.این مقاله نگاهی دارد به قانون آموزش برای کودکان دارای کم توانی.

یکی از اهداف آموزش و پرورش در کشورهای در حال توسعه،توجه به نیازهای دانش آموزانی است که به لحاظ ویژگی های جسمی،روانی،ذهنی،اجتماعی و رفتاری دارای کم توانی بوده و این کم توانی آموزش ویژه را برای این گروه ضروری می کند.(افروز،1831.ملک پور،8731.)یکی از این گروه ها دانش آموزان دارای رفتارهای سازش نایافته یا ناسازگار است که در یک یا چند ویژگی روانی-رفتاری دچار مشکلات این گروه از دانش آموزان که اغلب دارای هوش بهنجار هستند.اختلال بیش فعالی همراه با کمبود توجه است. این اختلال از نظر رشدی با گستره ی کوتاه توجه ،بیش فعالی و تمرکز ضعیف روی تکالیف درسی و فعالیت های روزانه مشخص شده است و دارای الگوهای رفتاری ناپایدار است (نقل از هاتقی،8731).این اختلال در طبقه بندی انجمن آمریکایی بیماری های روانی جزء اختلالات کمبود توجه و رفتار ایذایی یا اختلال حرکتی اغتشاش گر محسوب می شود.در این خصوص رشد مهارت های حرکتی این کودکان و تاثیرپذیری آن بر فرآیندهای شناختی چون تمرکز ،دقت و توجه از اهمیت خاصی برخوردار است. این مقاله در نظر دارد با استفاده از این رویکرد و تمرین های حرکتی در قالب حرکت درمانی شرایط افزایش توجه و میزان تمرکز دانش آموزان ADHD سنین ابتدایی را تسهیل کرده و زمینه ی سازگاری لازم در کلاس درس و منزل را برای آنها فراهم کند.